HAK naar LED

Verlichting is een belangrijk aspect van verduurzaming. In 2023 stopt de productie van tl-lampen en wordt de overstap naar energiezuinige led-verlichting echt urgent. Sommige bedrijven moeten er nog mee beginnen, andere zijn al jaren bezig. Zoals voedingsbedrijf HAK, dat in samenwerking met verlichtingsexpert itsme al jaren vervangingsprojecten uitvoert. Ook hierbij staan HAK’s merkwaarden gezondheid en duurzaamheid in de spotlight.

HAK, bekend van de Hollandse groenten, is uitgegroeid van een traditionele conservenproducent voor de Benelux naar een merkenbedrijf in plantaardige voeding voor Noordwest-Europa. In het Noord-Brabantse Giessen produceren 150 medewerkers jaarlijks miljoenen glazen potten en – sinds enkele jaren – stazakken. “Omdat we afhankelijk zijn van de natuur, is onze grootste uitdaging om het product in goede kwaliteit in de potten en zakken te krijgen”, zegt Henk de Graaf, technisch projectleider en engineer industriële automatisering. “We hebben te maken met een seizoensproduct dat afhankelijk is van de weersomstandigheden en op het juiste moment moet worden geoogst en verwerkt.” Het productieproces is verregaand geautomatiseerd en recente investeringen zijn onder meer gericht op energie- en waterbesparing.

Duurzaamheid is een belangrijk thema bij HAK en verlichting telt zeker mee. Partner daarvoor is itsme, dat al ruim dertig jaar elektrotechnische componenten en materialen levert. “Wij hebben HAK bijvoorbeeld in het verleden geavanceerde tl-armaturen geleverd. Want bij hen staat altijd kwaliteit voorop”, vertelt Hans Verlinden, verlichtingsexpert bij itsme. “Dat geldt nu ook weer voor de overgang naar led-verlichting. Want je praat toch over armaturen en lampen die vele jaren meegaan. Vanaf volgend jaar worden er geen tl-buizen meer geproduceerd en dus moeten bedrijven een keer overschakelen op led.” “HAK is al jaren bezig met die overgang”, meldt De Graaf. “Binnen hebben we al een deel van de armaturen vervangen. In onze magazijnen bijvoorbeeld zijn we bijna helemaal over op led. We volgen een meerjarenplan en vervangen elk jaar in een of meerdere hallen de verlichting. Momenteel is ongeveer 50% van de tl-armaturen op het terrein vervangen. De rest volgt in de komende vijf jaren.”

Voor de buitenverlichting rond de fabriek is HAK samen met itsme ook al aan de slag gegaan. “Extra uitdaging daarbij is dat de fabriek midden in een woonwijk staat”, verklaart De Graaf. “Uitstraling naar de omgeving hebben we daarom in onze overwegingen meegenomen. Onze fabriek stond er eerder en in loop der jaren zijn daar steeds meer huizen omheen gebouwd. Daarom willen wij rekening houden met de omgeving. Goed licht valt alleen op de plek die moet worden verlicht en geeft zo min mogelijk strooilicht naar de omgeving.” Verlinden: “Van HAK hebben wij een tekening van de hele plant gekregen en met Henk heb ik over het terrein gelopen om de locaties te bekijken waar nieuwe verlichting moest komen. Want elke locatie is anders, wat betreft de hoogte waarop de verlichting moet hangen en wat er wel of niet moet worden verlicht. Vervolgens hebben we berekeningen van het lichtplan gemaakt om te laten zien hoe het terrein ’s avonds en ’s nachts zou worden verlicht.” De keuze viel uiteindelijk op het Duitse Schuch. “Dat merk staat voor kwaliteit – precies wat HAK wilde.” De Graaf: “Schuch kwam er als beste uit, met de optimale hoeveelheid licht tegenover een beperkte hoeveelheid energie die daarvoor nodig is.” In vakjargon: Schuch had de beste lumen/Watt-verhouding. “Voordeel van de Schuch-armaturen is ook nog dat je ze zo nodig nog iets naar beneden kunt kantelen, om te zorgen dat ze niet te veel naar voren stralen. Dat was ideaal, al bleek het achteraf niet nodig.”

De eerste helft van de buitenarmaturen is in 2020 al vervangen, de tweede helft staat voor dit jaar op de planning. Verlinden: “Het is heel gebruikelijk zo’n groot project in delen op te knippen, want het gaat om een fors kostenplaatje. Het eerste deel heeft mijn collega Jan Straetemans nog getrokken, vlak voor zijn pensioen.” “Met de eerste ronde heeft HAK al een flinke besparing gerealiseerd”, aldus De Graaf. “In wattage ga je terug van 250-400 naar 70-105 per lamp; dat is meer dan een halvering. We kunnen het niet exact in ons energieverbruik terugzien, omdat we tegelijkertijd ook andere besparingsmaatregelen hebben doorgevoerd. Zo zijn we overgeschakeld op modernere, frequentiegestuurde pompsystemen.” Bovendien kijkt HAK niet alleen naar de energiereductie. “We doen dit ook voor de veiligheid van ons productiepersoneel. Voor ons telt gezondheid in consumptie én productie.”

“Een mooi egale belichting op het werkgebied, zonder een storende schaduwwerking”

Over de samenwerking met itsme is De Graaf eveneens positief. “Die bevalt prima: goed advies, snelle levering en goede communicatie. En als er iets is, wordt dat snel opgelost.” Over goed advies gesproken: het achteraf kantelen van armaturen was dus niet nodig; blijkbaar klopten de lichtberekeningen van itsme. “Het ontstane lichtbeeld is duidelijk: een mooi egale belichting op het werkgebied, zonder een storende schaduwwerking. We hebben daar geen klachten van de buurt over gekregen. Ja eentje, maar dat betrof een armatuur die 180 graden verkeerd om was gemonteerd en daardoor bij de buren in de tuin scheen. Dat hebben we hersteld en nu zijn er geen klachten meer.”

Over HAK’s inzet voor energiebesparing op verlichting heeft een enthousiaste Verlinden – “licht is al vanaf m’n jonge jaren mijn passie” – ook absoluut geen klachten. Niet alle klanten van itsme zijn echter al zover. “Licht is vaak een ondergeschoven kindje. ‘Het brandt toch, we hebben licht’, is vaak nog de gedachte. Maar als er geen tl-lampen meer te verkrijgen zijn, is Holland in last; dan komen ze allemaal tegelijk bij ons. Sommige bedrijven zijn al jaren bezig met verleden, maar bij andere hangt allemaal nog ouwe meuk. ‘Jongens, jullie krijgen opeens een financiële klap als er geen tl meer is’, zeg ik tegen hen. ‘Jullie hadden het beter kunnen verdelen.’” Daar komt nog bij dat als het zover is, er wel monteurs moeten zijn om al die led-armaturen te installeren. Verlinden: “Daarom zeg ik tegen onze mensen die bij klanten op bezoek gaan: kijk ook eens omhoog! Het is aan ons om klanten met tl-verlichting te helpen door ze te wijzen op de voordelen van het tijdig overstappen op led. Net als HAK heeft gedaan.”

Wilt u ook op led overstappen en vraagt u zich af wat voor uw bedrijf de beste strategie is? Neem gerust contact op met itsme Lighting Technology.